Khung chính sách về khoa học và công nghệ của Vương quốc Anh
CÁC KHUYẾN NGHỊ GIÚP XÂY DỰNG SIÊU CƯỜNG VỀ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
Năm 2021, Hội đồng Khoa học và Công nghệ Quốc gia đã tư vấn [2] cho Thủ tướng Anh về 10 khuyến nghị tập trung vào 06 lĩnh vực để xây dựng một “Siêu cường Khoa học và Công nghệ”.
Thứ nhất, tăng bền vững đầu tư cho khoa học, kỹ thuật và công nghệ tối thiểu 50% lên quy mô tương xứng với quy mô nền kinh tế Vương Quốc Anh.
Thứ hai, cung cấp sự lãnh đạo và ưu đãi để tăng đáng kể tỷ lệ đầu tư đó từ thương mại và công nghiệp từ 55% lên 75% như đã thấy ở các nền kinh tế thành công khác.
Thứ ba, đưa ra lựa chọn về việc tập trung nguồn lực cho các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh hiện tại và các thế mạnh, tiềm năng sẵn có với sự quyết định rõ ràng về mức độ rủi ro mà chính phủ phải gánh chịu.
Thứ tư, tích hợp đầu tư nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bằng cách tham gia tất cả các nỗ lực nghiên cứu của chính phủ, sử dụng mua sắm công làm chất xúc tác, củng cố các cụm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo; triển khai đầu tư tăng trưởng trên phạm vi toàn quốc.
Thứ năm, tăng cường kỹ năng và chuyên môn trong nghiên cứu và đổi mới; thu hút những người tài năng từ khắp nơi trên thế giới.
Cuối cùng là tăng cường quan hệ đối tác nghiên cứu và đổi mới trong nước và quốc tế để đối phó với các mối đe dọa an ninh và giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và đại dịch.
Khung này cũng đưa ra những hành động quan trọng và cần thiết nhất để đảm bảo lợi thế chiến lược thông qua khoa học và công nghệ, việc triển khai sẽ do Hội đồng Khoa học và Công nghệ Quốc gia giám sát.
MỤC CÁC CÔNG NGHỆ QUAN TRỌNG ĐẾN NĂM 2030
Sử dụng phương pháp tiếp cận mạnh mẽ và có thể lặp lại để xác định các công nghệ quan trọng nhất đối với Vương quốc Anh. Họ đã đánh giá hơn 50 công nghệ theo 8 tiêu chí sau:
- Môi trường bền vững
- Khoa học cho sức khỏe và đời sống
- Kinh tế số
- An ninh và quốc phòng
- So sánh với quốc tế
- Có tính nền tảng
- Tiềm năng thị trường
- Các mối đe dọa và khả năng phục hồi
Dựa trên phương pháp này, Vương Quốc Anh đã xác định được danh mục gồm 5 công nghệ quan trọng gồm: Trí tuệ nhân tạo (AI), Kỹ thuật sinh học, Công nghệ viễn thông tương lai - sự phát triển của cơ sở hạ tầng cho dữ liệu số hóa và truyền thông, Công nghệ chất bán dẫn và Công nghệ lượng tử.
Hội đồng Khoa học và Công nghệ Quốc gia sẽ xem xét danh sách này hàng năm để đảm bảo rằng Vương quốc Anh theo kịp và tiếp tục phát triển lợi thế cạnh tranh toàn cầu - mặc dù sẽ có rào cản đối với những thay đổi lớn do cần phải lập kế hoạch dài hạn.
Vương quốc Anh sẽ tạo môi trường để các công nghệ này phát triển mạnh mẽ bằng cách sử dụng 9 đòn bẩy khác nhau. Khi cần thiết, Chính phủ phải sẵn sàng can thiệp để định hình thị trường. Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ của Vương Quốc Anh xây dựng kế hoạch hành động liên chính phủ cho từng công nghệ quan trọng. Một số công việc ban đầu sẽ bao gồm:
- Phát triển cách tiếp cận ủng hộ đổi mới để điều chỉnh AI.
- Công bố chiến lược của Vương quốc Anh về chất bán dẫn và “Chiến lược về công nghệ lượng tử” [3] vào năm 2023, thể hiện tầm nhìn và sứ mệnh chiến lược 10 năm để Vương quốc Anh trở thành nền kinh tế hỗ trợ lượng tử hàng đầu thế giới, tầm quan trọng của công nghệ lượng tử đối với sự thịnh vượng và an ninh của Vương quốc Anh.
- Xuất bản “Chiến lược cơ sở hạ tầng không dây” đầy tham vọng vào năm 2023, trong đó đặt ra các ưu tiên nghiên cứu và phát triển hệ thống viễn thông 6G [4].
- Đối với từng công nghệ quan trọng, thiết lập kế hoạch bảo vệ lợi thế chiến lược trước các mối đe dọa quy mô quốc gia. Đảm bảo rằng các công nghệ mới nổi như “Mô hình ngôn ngữ lớn” (Large Language Models-LLM) có thể được chia sẻ và sử dụng để hỗ trợ khu vực công sáng tạo hơn trong khi quản lý được các nguy cơ và rủi ro.
ĐẦU TƯ VÀO NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (Research and Development-R&D) của Vương quốc Anh phù hợp với quy mô của tham vọng “Siêu cường Khoa học và Công nghệ”, trong đó khu vực tư nhân đóng vai trò dẫn đầu trong việc thực hiện mục tiêu này và thúc đẩy hoạt động đổi mới của các công ty dẫn đến tăng trưởng kinh tế của Vương quốc Anh. Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 bao gồm:
Tăng đầu tư của khu vực tư nhân vào R&D. Vương quốc Anh sẽ thực hiện kế hoạch tăng cường đầu tư công cho R&D lớn nhất với cam kết đầu tư khoảng 20 tỷ bảng Anh vào R&D cho giai đoạn 2024-2025.
Đảm bảo Vương quốc Anh có sự đa dạng các loại hình khoa học và công nghệ. Cùng với các trường đại học xuất sắc, sẽ tối ưu hóa các tổ chức hiện có như Cơ sở nghiên cứu trong khu vực công, các trung tâm Catapults (mạng lưới các tổ chức nghiên cứu và phát triển của Vương Quốc Anh), đồng thời xem xét các mô hình đổi mới, linh hoạt như các tổ chức nghiên cứu tập trung và hỗ trợ thiết thực cho các nhà đổi mới.
Giảm bớt sự quan liêu trong việc tài trợ nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo, cho phép các nhà tài trợ thử nghiệm các phương pháp tiếp cận mới. Điều này sẽ được xây dựng dựa trên các đánh giá độc lập của tổ chức UKRI (UK Research and Innovation), đồng thời xem xét tất cả các chương trình R&D được chính phủ tài trợ.
Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ đang xây dựng một kế hoạch hành động liên chính phủ với sự cộng tác của nhiều bộ, ngành trong nước để hỗ trợ các khu vực thành phố của Vương quốc Anh trở thành các trung tâm lớn, cạnh tranh toàn cầu về nghiên cứu và đổi mới.
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
Vương quốc Anh có nguồn nhân lực chất lượng cao, đa dạng về khoa học, kỹ thuật và kinh doanh, có thể đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của các ngành công nghiệp, học viện và Chính phủ. Có nhiều tài năng trong lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học (Science,Technology,Engineering,Math - STEM), kỹ thuật số và dữ liệu, thương mại hóa và an ninh, bảo mật quốc gia. Mục tiêu đến năm 2030, Vương quốc Anh sẽ có:
Một hệ thống kỹ năng linh hoạt và nhạy bén, cung cấp các kỹ năng cần thiết để hỗ trợ lực lượng lao động đẳng cấp thế giới trong các lĩnh vực STEM và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Dự báo những khoảng trống về kỹ năng trong các công nghệ quan trọng cũng như các hành động cần thiết để lấp đầy những khoảng trống đó.
Tuyển dụng và giữ chân giáo viên giỏi và giáo viên phổ thông chất lượng cao ở các môn liên quan đến STEM. Mở rộng cơ hội tham gia vào STEM và đảm bảo rằng có đa dạng nguồn nhân lực tham gia vào lực lượng lao động khoa học và công nghệ.
Thiết lập được lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài quốc tế đến Vương quốc Anh. Ưu đãi của Vương quốc Anh sẽ hấp dẫn những tài năng xuất sắc nhất thế giới ở tất cả các lĩnh vực, các nhà nghiên cứu của Vương quốc Anh sẽ tham gia vào các cuộc trao đổi tạo liên kết quốc tế và thiết lập sự hợp tác mới.
Mang đến cho mọi người cơ hội được đào tạo và không ngừng nâng cao kỹ năng để đáp ứng những nhu cầu đang thay đổi. Tạo ra các chương trình tư vấn nghề nghiệp chủ động nhằm thiết lập mối liên kết giữa đào tạo hoặc giáo dục STEM ở tuổi 16 với các công việc có đãi ngộ cao.
Bộ Giáo dục đang xây dựng một kế hoạch hành động liên chính phủ với sự cộng tác của Bộ Nội vụ, Bộ Khoa học, Đổi mới và Công nghệ, Bộ Kinh doanh và Thương mại và Văn phòng Nội các. Công việc ban đầu sẽ bao gồm:
- Dựa trên các công nghệ ưu tiên nghiên cứu và phát triển, xây dựng một kế hoạch hành động để phát triển, đào tạo kỹ năng đáp ứng cung và cầu về kỹ năng khoa học và công nghệ cho các công nghệ dự định ưu tiên.
- Tiếp nối tham vọng của Thủ tướng cho toàn bộ thanh niên được học Toán đến năm 18 tuổi [5].
- Phát triển nguồn nhân lực tham gia vào các lĩnh vực điện toán và kỹ thuật số ưu tiên.
- Tìm kiếm và thu hút thế hệ lãnh đạo mới về AI từ khắp nơi trên thế giới, giới thiệu những ưu đãi và kết nối họ với các cơ hội cụ thể ở Vương quốc Anh.
- Tiếp tục triển khai mạng lưới gồm 21 Viện Công nghệ (IoTs) giúp đào tạo kỹ thuật ở cấp độ cao hơn. IoTs cũng có vai trò giúp mở rộng sự tham gia của các nhóm có ít lợi thế hơn.
ĐỊNH HÌNH QUY ĐỊNH VÀ TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ
Vương quốc Anh thúc đẩy các quyền tự do thời kỳ hậu Brexit và đang ở biên giới trong việc thiết lập các tiêu chuẩn kỹ thuật và định hình các quy định quốc tế. Các Quy định sẽ ủng hộ đổi mới, kích thích nhu cầu về khoa học và công nghệ và thu hút đầu tư vào Vương quốc Anh. Chính phủ Anh sẽ tận dụng thế mạnh khoa học và công nghệ cùng các mối quan hệ quốc tế để đảm bảo ảnh hưởng đối với các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật. Mục tiêu đến năm 2030 là:
Một hệ thống các quy định và tiêu chuẩn giúp tạo điều kiện cho các ứng dụng khoa học và công nghệ được thương mại hóa rộng rãi. Vai trò của các nhà quản lý sẽ rõ ràng đối với từng công nghệ quan trọng. Các cơ quan quản lý sẽ có nhiệm vụ hỗ trợ chi phí thử nghiệm cho các nghiên cứu đổi mới của Vương quốc Anh để cạnh tranh quốc tế.
Thiết lập các quy tắc, quy định cho các công nghệ quan trọng để tăng cường sự chắc chắn cho các nghiên cứu đổi mới trong các lĩnh vực này. Xem xét bối cảnh quốc tế khi thiết lập quy định trong nước để tăng cường lợi thế của người đi đầu. Quy định bao gồm các công nghệ quan trọng sẽ dẫn đầu thế giới.
Dẫn đầu các nỗ lực quốc tế để định hình các tiêu chuẩn và quy định cho các công nghệ quan trọng. Vương quốc Anh sẽ đóng một vai trò tích cực trong WTO, G7, G20, OECD, NATO, Hội đồng châu Âu, Khối thịnh vượng chung và Liên Hợp Quốc. Vương quốc Anh sẽ là người triệu tập và là tác giả hàng đầu của các quy tắc và công ước quốc tế cho các công nghệ quan trọng. Làm việc với các Tổ chức Phát triển Tiêu chuẩn toàn cầu (SDO - Standards Development Organisations) bao gồm ITU, ISO/IEC, ETSI và IETF, để đảm bảo rằng các tiêu chuẩn làm nền tảng cho các công nghệ quan trọng phản ánh các giá trị Vương quốc Anh.
Đi đầu trong hệ sinh thái tiêu chuẩn kỹ thuật toàn cầu, làm nền tảng cho quản trị quốc tế về các công nghệ quan trọng. Xây dựng mối quan hệ giữa doanh nghiệp và Chính phủ, hình thành các liên minh đa bên để định hình các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế. Thực hiện các nội dung trong “Đánh giá Quy định Công nghệ Pro-Innovation” [6], nhằm cải thiện bối cảnh pháp lý cho các công nghệ kỹ thuật số, công nghệ xanh và khoa học đời sống.
Sử dụng khả năng của Chính phủ để hỗ trợ các nhà quản lý xem xét làm thế nào các công nghệ mới nổi có thể trở thành công nghệ quan trọng. Đối thoại giữa doanh nghiệp và các cơ quan quản lý để thông báo cải cách và thúc đẩy phát triển công nghệ ở Anh.
NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN TRONG TƯƠNG LAI
Vương quốc Anh đã thành lập Cơ quan Nghiên cứu và Phát minh Tiên tiến ARIA [7] để tài trợ cho lĩnh vực R&D có rủi ro cao với nguồn kinh phí lớn, trọng tâm cốt lõi là xác định và tài trợ cho những khám phá KH&CN đột phá có thể thay đổi cuộc sống của mọi người tốt hơn. Cụ thể:
Đã dành 250 triệu bảng Anh cho “các sứ mệnh công nghệ” nhằm củng cố và duy trì vị trí dẫn đầu toàn cầu của Vương quốc Anh trong 3 công nghệ quan trọng: Trí tuệ nhân tạo, Công nghệ lượng tử và Công nghệ sinh học.
Thực hiện “Chiến lược AI quốc gia” [8], để đảm bảo các công nghệ AI có thể được sử dụng ở Vương quốc Anh nhằm tăng khả năng phục hồi, tăng năng suất, tăng trưởng và đổi mới trên các khu vực tư nhân và công cộng.
Barclays Eagle Labs đã được trao 12 triệu bảng thông qua “Tài trợ tăng trưởng kỹ thuật số” để thúc đẩy các doanh nghiệp công nghệ nhỏ và mở rộng quy mô ở tất cả các lĩnh vực của Vương quốc Anh.
“Chiến lược kỹ thuật số” [9] ban hành năm 2022 của Vương quốc Anh cam kết sẽ triển khai cơ sở hạ tầng kỹ thuật số đẳng cấp thế giới trên khắp Vương quốc Anh và thúc đẩy dữ liệu như một yếu tố hỗ trợ trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, cải thiện khả năng tiếp cận cho các nhà nghiên cứu và nhà phân tích.
Tăng cường các mối quan hệ quốc tế song phương về khoa học và công nghệ, ví dụ như thiết lập “Đối thoại toàn diện Anh-Mỹ” về công nghệ và dữ liệu, khởi động “Quan hệ đối tác kỹ thuật số Anh-Nhật”.
KẾT LUẬN
Với sự định hướng bởi khuôn khổ này, Vương quốc Anh sẽ phát triển và duy trì hệ sinh thái để thu hút đầu tư, phát triển các công ty, đổi mới và triển khai nghiên cứu khoa học và công nghệ ở tầm thế giới. Đây là một chiến lược dài hạn sẽ kéo dài đến năm 2030, đòi hỏi sự nỗ lực phối hợp và tư duy định hướng phân phối liên quan đến tất cả các cơ quan Chính phủ và các đối tác bên ngoài Chính phủ để thực hiện theo tiến độ.
|
TÀI LIỆU THAM KHẢO [3]. National quantum strategy - GOV.UK (www.gov.uk) [4]. UK Wireless Infrastructure Strategy - GOV.UK (www.gov.uk) [5]. https://www.gov.uk/government/news/prime-minister-sets-ambition-of-maths-to-18-in-speech [6]. Pro-innovation Regulation of Technologies Review - GOV. UK (www.gov.uk) [7] https://www.aria.org.uk/about-aria/ [8]. https://www.gov.uk/government/publications/national-ai-strategy [9]. UK’s Digital Strategy - GOV.UK (www.gov.uk) |
TS. Nguyễn Quốc Toàn Viện trưởng, Viện Khoa học - Công nghệ mật mã
